Tijd voor duurzame verandering in de uitzendbranche – maar ook bij de inleners
(26 mei 2020 – Theo Quaijtaal – directeur Crown Uitzendgroep BV)
Deze week ontvingen we het jaarverslag van de SNA (Stichting Normering Arbeid). Voor de leken onder ons, SNA heeft als doel het realiseren van zelfregulering ter voorkoming van fraude en illegaliteit in de uitzendbranche en bij alle vormen van (onder)aanneming van werk. Met het laten uitvoeren van inspecties op basis van hun norm en het toekennen van het SNA-keurmerk geeft SNA hieraan invulling. In 2019 zijn meer dan 10.000 inspecties uitgevoerd. 533 ondernemingen werden doorgehaald. Die zijn, met andere woorden, het keurmerk kwijt. In Groenlo zijn deze week bij een vleesverwerker 147 medewerkers besmet geraakt met het Coronavirus, ruim 20% van het totaal aantal medewerkers. Het gaat hierbij vooral om arbeidsmigranten die voor uitzendorganisaties werken. Volgepakte busjes en mensen die hutje mutje op elkaar wonen lijken de oorzaak te zijn. Gisteren in de Tweede Kamer heeft minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aangegeven dat hij positief staat tegen een verplichte waarborgsom voor uitzendorganisaties. Vooral om plof – bv’s tegen te gaan. Daarmee doelt hij op uitzendbureaus die het niet zo nauw nemen met de regels en die hun bedrijf snel opheffen als ze tegen de lamp lopen.
Als directeur van een uitzendorganisatie (tevens ben ik geregistreerd forensisch auditor) blijf ik met verbazing en interesse dit nieuws volgen. Afgelopen jaar hebben we als Crown-Uitzendgroep vijf keer een auditor over de vloer gehad om te kijken of we volgens de afgesproken regels werken. Controle of we de salarissen aan onze uitzendkrachten conform de richtlijnen betalen en ook netjes de belastingen en premies afdragen, controle of we genoeg pensioen afdragen voor onze uitzendkrachten, controle of we werken conform de inlenersbeloning. Ofwel: passen we de cao van de klanten goed toe op onze eigen uitzendkrachten? Controle op de woningen waar we onze uitzendkrachten huisvesten en de controle of we voldoen aan de veiligheidseisen zodat onze medewerkers veilig kunnen werken. En ik vind het uitstekend dat ze langs komen. Laat maar zien waar we onze processen en daarmee dienstverlening kunnen verbeteren. Zet ons gerust op scherp. Met vlag en wimpel hebben we al deze controles goed afgesloten. We zijn ook niet voor niets lid van de brancheorganisatie NBBU. Om een inzicht te geven: Er zijn rond de 12.000 uitzendondernemingen, ongeveer 1.500 zijn lid van een brancheorganisatie (ABU of NBBU) en confirmeren zich aan de regels die er zijn door zich ook te laten controleren door onafhankelijke auditbureaus.
Toch blijkt het al jaren mis te gaan in de branche. Ligt dat altijd aan de branche? Ik denk dat de coronacrisis ook hier laat zien dat we aan het einde van het tijdperk van het neoliberalisme zijn. We zijn doorgeschoten in de vrijheid en ruimte die bedrijven nemen. Aandeelhouders die willen dat spullen zo goedkoop mogelijk worden gemaakt, op een markt worden afgezet waar je de hoogste prijs kunt vragen en belasting willen betalen in een land waar het laagste tarief geldt. In die zin hebben we het populisme zelf in de hand gewerkt. Met geld verdienen is helemaal niks mis maar volgens mij geldt ook hier dat er een gezamenlijke verantwoordelijk is die niet ten koste mag gaan van mensen en onze verzorgingsstaat die we zo zorgvuldig met elkaar hebben opgebouwd. Wij – als Crown Uitzendgroep – willen niet meer werken voor organisaties die het minimum willen betalen. Onze mensen leveren toch ook geen minimumprestatie?
In onze branche mag de overheid weer iets meer de regie pakken, bijvoorbeeld door het verplichten van een uitzendvergunning. De smaak van de regie hebben ze in Den Haag nu te pakken in het bestrijden van de coronacrisis. Een waarborgsom lijkt me niet voldoende. Als de uitzendbranche niets doet dan ligt Regulatory Capture[1] op de loer. Dan blijven de uitspattingen in het nieuws komen en belandt de branche in een vrije val. Het vel wordt gestroopt. Laten we coronacrisis ook gebruiken om de uitzendbranche definitief om te vormen naar een schone branche waar mensen met waardering over praten.
Wij waarderen in ieder geval onze medewerkers die iedere dag fluitend naar hun werk gaan en klanten die onze medewerkers als mensen zien en niet als productie-eenheden.
[1] Theorie waarbij de overheid op verzoek van bedrijven de teugels laat vieren, andere regels bedenkt omdat een overheid daar profijt van heeft maar uiteindelijk – na bijvoorbeeld schandalen en publieke opinie – weer snoeihard ingrijpt en zelfs gaat overnemen.